စံနမူနာ

"ဘာမထီ ငါ"
၀င္းတင္ (ဟံသာ၀တီ)

ရွစ္ေလးလုံးက ေပါက္ဖြား
ေျခာက္ဆယ့္ငါးႏွစ္သား ငါ။
ဘာမထီ အံခဲ၊
အာဏာပါးကြက္သားေတြရဲ႕
ေထာင္ေဆြးေဆြး လူေဆြးေဆြး
အေရးေတာ္ပုံ ေသြးမပ်က္
တုိက္ပြဲၿပီး တုိက္ပြဲဆက္မယ္။
ေလွခြက္မက်န္ေတာင္မွ
အလံမလွဲ။


သတင္းစာဆရာႀကီး ဦး၀င္းတင္ကုိ အဖ ဦးပု၊ အမိ ေဒၚအမာ တုိ႔မွ ၁၉၃၀ ျပည့္၊ မတ္လ ၁၂ ရက္ ေန႔တြင္ ပဲခူးတုိင္း ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မွ အဂၤလိပ္စာေပ၊ ေခတ္သစ္ ရာဇ၀င္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံ ဘာသာတြဲျဖင့္ ၀ိဇၹာဘြဲ႔ရခဲ့သည္။ ေမာင္၀န္ဇင္း၊ ေပၚသစ္၊ ျပည္စုိး၊ ၀င္းထင္၊ ပုည၊ ၀င္းေဆြ၊ သုေတသီ၊ အယ္ဒီတာတစ္ဦး အစရွိေသာ ကေလာင္အမည္ခြဲမ်ားျဖင့္ စာမ်ား ေရးသားခဲ့သည္။

ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ႏွစ္လည္မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ၀င္းတင္ အမည္ျဖင့္ ကဗ်ာႏွင့္ ၀တၳဳတုိမ်ား စတင္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ အက်ိဳးေဆာင္ ဂ်ာနယ္တြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ခဲ့၍ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ AFP ႏုိင္ငံျခား သတင္းဌာနတြင္ ညအယ္ဒီတာအျဖစ္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ခဲ့သည္။ စာေပဗိမာန္၌ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ၁၉၅၀ မွ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၄ မွ ၁၉၅၇ အထိ နယ္သာလန္ (ေဟာ္လန္) ႏုိင္ငံ၊ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕၊ ဂ်မ္ဘာတန္ (Jambarton) စာအုပ္ ထုတ္ေ၀ေရး ကုမၸဏီတြင္ စာအုပ္ထုတ္ေ၀မႈ ပညာႏွင့္ စာနယ္ဇင္းပညာ ဆည္းပူးရင္း တဘက္မွလည္း ဗမာဘာသာျပန္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား ထုတ္ေ၀ေရးတြင္ အၾကံေပး အယ္ဒီတာအျဖစ္ လုပ္ကုိင္ခဲ့သည္။ တဘက္တြင္ စာသင္ေနရင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမ်ား စုစည္းေဖာ္ျပသည့္ "ဒုိ႔ျပည္ သတင္း" သတင္းစာ ေစာင္ေရ (၅၀၀) ခန္႔ ထုတ္ေ၀၍ ကမၻာတ၀ွမ္းရွိ ျပည္ပေရာက္ ဗမာမ်ားထံ စာတုိက္မွ အခမဲ့ ေပးပုိ႔ျဖန္႔ေ၀ျခင္းကုိ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ဗမာႏုိင္ငံသုိ႔ ျပန္လာသည့္ အခ်ိန္အထိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္၊ ေၾကးမုံသတင္းစာ စတင္ ထူေထာင္သူမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ေၾကးမုံသတင္းစာ ဦးစီး အယ္ဒီတာအျဖစ္ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကို္င္ခဲ့ၿပီး ေၾကးမုံသတင္းစာ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျပည္သူ႔အုိးေ၀သုိ႔ ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ ခဲ့ၿပီး၊ ထုိမွ ေၾကးမုံသုိ႔ ျပန္ေရာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၉ မွ ၁၉၆၄ အထိ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ေၾကးမုံသတင္းစာ ျပည္သူပုိင္ အသိမ္းခံရသည့္ ေနာက္ပုိင္း ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ထိ မႏၲေလးၿမိဳ႕ထုတ္ ဟံသာ၀တီ သတင္းစာ၌ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။

ထုိကာလအတြင္း အေနာက္ဥေရာပႏွင့္ အေရွ႕အာရွ ႏုိင္ငံေပါင္း ၂၀ ခန္႔သုိ႔ သတင္းစာဆရာ တစ္ေယာက္အျဖစ္ ေလ့လာေရးခရီး သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၇-၇၈ ခုတြင္ဗမာစာေပ လႈပ္ရွားမႈ၌ အေရးပါေသာ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ ဟံသာ၀တီ စေန စာေပ၀ုိင္းကုိ ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့ၿပီး စာတမ္းဖတ္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္။ ထုိစာတမ္းမ်ားကုိ စာအုပ္အျဖစ္လည္း ႐ုိက္ႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ ဦး၀င္းတင္ က်င္းပတဲ့ စေန စာေပ၀ုိင္းမွာ မဆလ တစ္ပါတီ လမ္းစဥ္ကုိ ေ၀ဖန္တဲ့ စာတမ္းတစ္ေစာင္ တင္သြင္း ဖတ္ၾကားခဲ့သည္။
အဲဒီျဖစ္ရပ္ရဲ႕ ရလဒ္အျဖစ္ အာဏာပုိင္မ်ားက ဟံသာ၀တီ သတင္းစာကုိ ပိတ္ပစ္လုိက္ၿပီးေနာက္ ဦး၀င္းတင္ ကုိလည္း ရာထူးမွ ထုတ္ပယ္ခဲ့သည္။ စာေပ၊ ပန္းခ်ီ၊ သဘင္၊ ဂီတ စသည္တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္းပါး၊ စာတမ္းႏွင့္ ေ၀ဖန္အကဲျဖတ္ခ်က္မ်ားကို "ေပၚသစ္" အမည္ျဖင့္ ေရးသားခဲ့သည္။ 'ကြိ'၊ 'ဥတၱရအလင္း' စသည့္ ဘာသာျပန္ စာအုပ္မ်ားကုိလည္း ေရးသားခဲ့သည္။ 'ကမၻာနီတြင္ တဒဂၤ' အမည္ရွိ ခရီးသြားမွတ္တမ္း စာေပကုိ ေရးသားခဲ့သည္။

ရွစ္ေလးလုံး အေရးေတာ္ပုံအတြင္း အႏုပညာရွင္ေပါင္းစုံတုိ႔ လက္မွတ္ထုိး ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္ ထြက္ေပၚလာေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ စာနယ္ဇင္း သမဂၢ ဖြဲ႔စည္းလႈပ္ရွားၾကသည့္အခါ ဒုဥကၠ႒ အျဖစ္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွ ရွစ္ေစာင္တိတိ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ သမဂၢ သတင္းစာတြင္ အင္တုိက္အားတုိက္ ပါ၀င္ေရးသားခဲ့သည္။ ဆႏၵေဖာ္သံ သတင္းစာကုိ ၃၀-၈-၈၈ တြင္ ကုိယ္တုိင္ ဦးစီးထုတ္ေ၀ ခဲ့သည္။ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ စတင္ ဖြဲ႔စည္းသည့္အခါ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရး တပ္ေပါင္းစု၌လည္း ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ႏွင့္အတူ နာယကအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ဦးေအာင္ႀကီး ႏႈတ္ထြက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီတြင္ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာ ေရးသား ထုတ္ေဖာ္ စည္း႐ုံးခြင့္ကုိ ပိတ္ပင္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ရန္ ရည္ရြယ္၍ စစ္အစိုးရ၏ ျပည္ထဲေရးႏွင့္သာသနာေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ ၆-၆-၈၉ ေန႔တြင္ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၃၈ ကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ဦးေဆာင္၍ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ ထုိအမိန္႔ကုိ ဆန္႔က်င္ရာ၌ သုံးစြဲခဲ့သည့္ "အမ်ားျပည္သူ သေဘာမတူတဲ့ အမိန္႔အာဏာဟူသမွ် တာ၀န္အရ ဖီဆန္ၾက" ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ ေရးသားခဲ့သည္။

ဦး၀င္းတင္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က "အေရးေတာ္ပုံ အစပုိင္းကာလမွာကတည္းက ထြက္ေပၚ လာခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာသမဂၢရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ဦး၀င္းတင္ဟာ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါ၀င္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီမုိကေရစီေရးအတြက္ သူ႔ရဲ႔ ယုံမွားဖြယ္ မရွိတဲ့ စြမ္းရည္သတၱိနဲ႔ ခြန္အားျပည့္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ဒီမုိကေရစီ ဆန္႔က်င္ေရးသမားေတြရဲ႕ မ်က္စိ စပါးေမြးစူးစရာ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ၁၉၈၉ ခု၊ ဇြန္လထဲမွာ ပထမဆုံး အဖမ္းခံရတဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့ရပါတယ္။" သူ႔ကုိ စြဲခ်က္တင္တာကေတာ့ ျပစ္မႈက ေရွာင္တိမ္းေနတဲ့ တရားခံတစ္ဦးရဲ႕ ဖခင္နဲ႔ တယ္လီဖုန္းဆက္တယ္ ဆုိတဲ့ မေရရာတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ပါပဲ။ တယ္လီဖုန္း စကားေတြဟာ ဘယ္အမႈမွာမဆုိ ဥပေဒအရ သက္ေသအေထာက္ အထားအျဖစ္ လက္ခံ႐ုိး မရွိေပမယ့့္ ဗမာျပည္မွာေတာ့ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ စိန္ေခၚတဲ့သူကုိ ဥပေဒက အကာအကြယ္ ေပး႐ုိး ထုံးစံမရွိပါဘူး။ ဦး၀င္းတင္ကုိ ဖမ္းေခၚသြားၿပီးတဲ့ေနာက္ အစာမေကၽြးဘဲ ခ်က္ခ်င္း စစ္ေဆးၿပီး ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈမွာ သူပါ၀င္ လႈပ္ရွားခဲ့ပုံေတြကုိ စစ္ေၾကာ ေမးျမန္းပါတယ္။ သူ႔ကုိ စစ္ေၾကာ ေမးျမန္းသူေတြက သူဟာ က်မရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးဗ်ဴဟာ အၾကံေပးသူအျဖစ္ ၀န္ခံေအာင္ အတင္းအဓမၼ တုိက္တြန္း တာပါပဲ။ တနည္းေျပာရရင္ သူဟာ က်မရဲ႕ ႐ုပ္ေသးႀကိဳးဆြဲဆရာပါ ဆုိတာကုိ ၀န္ခံခုိင္းတာပါပဲ။ ရဲရင့္ ၾကံ႕ခုိင္တဲ့ ဦး၀င္းတင္လုိ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကုိ လိမ္လည္ ၀န္ခံခုိင္းလုိ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ရမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ၁၉၈၉ ခု၊ ေအာက္တုိဘာလမွာ ေထာင္ (၃) ႏွစ္ က်ခံေစလုိ႔ စီရင္ခ်က္ ခ်လုိက္ပါတယ္။ ၁၉၉၂ ခုမွာ သူ႔ရဲ႕ အက်ဥ္းခံ သက္တမ္း မကုန္ဆုံးခင္မွာပဲ တျခား အဓိပၸာယ္ မရွိတဲ့ ပုံႀကီးခ်ဲ႕ စြပ္စြဲမႈေတြနဲ႔ ႐ုံးတင္စစ္ေဆးၿပီး ေနာက္ထပ္ (၁၁) ႏွစ္ ေထာင္ဒဏ္က်ခံေစဖုိ႔ စီရင္ခ်က္ ခ်လုိက္ျပန္ပါတယ္။

ဦး၀င္းတင္အား ၁၉၈၉ ခု၊ ဇူလုိင္လ (၄) ရက္ေန႔ ဖမ္းဆီးခ်ိန္မွ စ၍ အင္းစိန္ေထာင္ အထူးတုိက္၀င္းအတြင္း ထားရွိ၍ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လုံး၀ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ထားခဲ့သည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္ ဦး၀င္းတင္အား အထူးတုိက္မွ အမွတ္ (၃) တုိက္သုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ထားခဲ့သည္။ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း အာဏာပုိင္မ်ား၏ မတရားျပဳမႈမ်ားကုိ ဆန္႔က်င္တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ အၾကံဥာဏ္မ်ား ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ၌ အင္းစိန္ ေထာင္တြင္း အစာငတ္ခံတုိက္ပြဲကုိ ဦးေဆာင္ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ ေထာင္တြင္း လြတ္လပ္မႈကုိ တုိက္ပြဲ၀င္ရင္း အပတ္စဥ္ မွတ္တမ္းလႊာတစ္ခုကုိ တုိက္အတြင္း ထုတ္ေ၀ႏုိင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ Su-Slorc Dialogue Policy ကုိ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ျပန္လႊတ္ေပးရန္၊ အမ်ိဳးသားညီလာခံကုိ ဖ်က္သိမ္းေပးရန္၊ စစ္မွန္ေသာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈမ်ား စတင္ရန္ သေဘာထားစာတမ္းကုိ ေရးသားခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ သုံးပြင့္ဆုိင္ ေဆြးေႏြးပြဲ စတင္ရန္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ န၀တ၊ လူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးမွသာလွ်င္ ဗမာႏုိင္ငံ၏ အလုံးစုံေသာ ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရး ေပၚလစီ တရပ္ ခ်မွတ္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၿပီး စစ္မွန္ေသာ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ား အရိပ္အေယာင္ မေတြ႕ရသျဖင့္ Appeal to the World ကမၻာႀကီးသုိ႔ ပန္ၾကားခ်က္တစ္ေစာင္ကုိ ေရးသား ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထုိစာတြင္ စစ္အစုိးရ၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ မွန္ကန္မႈမရွိ၍ ကမၻာႀကီးမွ စစ္အာဏာရွင္တုိ႔အား ပိတ္ဆု႔ိအေရးယူ ေပးပါရန္ ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ ရက္ပုိင္းအတြင္း Appeal to the Public ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားသို႔ ပန္ၾကားခ်က္ တစ္ေစာင္ကုိ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထုိပန္ၾကားခ်က္တြင္ စစ္အာဏာရွင္တုိ႔သည္ ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားအား အဆုိး၀ါးဆုံး လိမ္လည္ လွည့္ျဖားေနသည့္အတြက္ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကပါရန္ တုိက္တြန္းထားသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္ပုိင္း အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ အမ်ိဳးသား ညီလာခံမွ ႏႈတ္ထြက္သင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳခ်က္ကုိ ေထာင္တြင္း ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား၊ အင္အားစုမ်ားက လက္မွတ္ေရးထုိး၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ထံ ေပးပုိ႔ခဲ့သည္။ ေလာေလာဆယ္ အေရးအႀကီးဆုံး အလုပ္ (၂) ခု ကုိ လုပ္ရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းခဲ့သည္။ တစ္ခုမွာ ပါတီျပဳျပင္ေရး (Party Reform) ႏွင့္ ညီလာခံ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး (NC Reform) တုိ႔ျဖစ္သည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီး ပါ၀င္ေသာ ေထာင္တြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား၊ ေထာင္တြင္း ဖိႏွိပ္ညႇဥ္းပန္းမႈမ်ား၊ ရဲဘက္စခန္းမ်ား၏ ငရဲခန္းမ်ား၊ လက္ရွိ ဗမာႏုိင္ငံ အေျခအေနတုိ႔ ပါ၀င္ေသာ ၈၃ မ်က္ႏွာပါ "ေထာင္တြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာ" ကုိ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ထံ လိပ္မူ၍ ကုလသမဂၢ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ယုိဇုိတုိကုိတာထံသုိ႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္စာ ေရးသား ေပးပုိ႔ခဲ့မႈေၾကာင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ပုဒ္မ ၅(ည) ျဖင့္ ထပ္တုိး ေထာင္ဒဏ္ (၇) ႏွစ္ ခ်မွတ္ ခံရျပန္သည္။

ဦး၀င္းတင္သည္ ေထာင္တြင္းတြင္ "ထ" ေလးလုံး ေပၚလစီကုိလည္း ခ်မွတ္ လမ္းၫႊန္မႈ ေပးခဲ့ေပသည္။ "ထူေတာင္ရမယ္၊ ထိန္းသိမ္းရမယ္၊ ထုိင္မေနနဲ႔၊ ထိေတြ႕ရမယ္" ဆုိသည့္ ေပၚလစီပင္ ျဖစ္သည္။

ဦး၀င္းတင္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ခံံေနရစဥ္အတြင္း ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ယူနက္စကုိ အဖြဲ႕ႀကီး၏ ယူနက္စကုိ၊ ဂြီလာရ္မုိကာႏုိ္ ကမၻာ့စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဆု (UNESCO/Guillermo Cana World Press Freedom Award) ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ထုိႏွစ္တြင္ပင္ ကမၻာ့သတင္းစာမ်ား အသင္းႀကီး (World Association of Newspapers, WAN) မွ ခ်ီးျမႇင့္သည့္ လြတ္လပ္မႈ ေရႊကေလာင္ဆု (Golden Pen of Freedom Award) အား သာယာ၀တီ စမ္းစမ္းႏြဲ႕ႏွင့္အတူ ရရွိခဲ့သည္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ဦး၀င္းတင္၏ ဆုေငြမ်ားႏွင့္ မတည္ၿပီး ဗမာ့သတင္းသမဂၢမွ ဥဒါန္းမဂၢဇင္းကုိ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။

၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ အင္းစိန္ေထာင္ စစ္ေခြးတုိက္အတြင္း ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံေနရစဥ္ ဘ၀တူ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကုိ ဦး၀င္းတင္က သူ႔ခံယူခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး "ဗမာျပည္မွာ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ေတာ့မယ္ ဆုိကတည္းက စစ္အာဏာရွင္ ေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရမယ္ဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳတင္တြက္ဆထားရမယ္။ အာဏာရွင္ကုိ ပလႅင္ေပၚက ဆြဲခ်တဲ့အခါ အဆင္မသင့္ရင္ အသက္ေတာင္ ေပးခ်င္ေပးရလိမ့္မယ္ ဆုိတာလည္း က်ေနာ္တုုိ႔ ျမင္ထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ေခတ္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ တာ၀န္မေက်ရင္ ေနာက္လာမယ့္ မ်ိဳးဆက္ေတြက က်ေနာ္တုိ႔ကုိ အျပစ္တင္စရာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ အနည္းဆုံး ေနာက္တက္လာမယ့္ လူငယ္မ်ိဳးဆက္ကုိ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ တရားမွ်တမႈအတြက္ ဘယ္လမ္းကုိ ေလွ်ာက္ရမယ္ ဆုိတာေလာက္ေတာ့ စံနမူနာ ျပႏုိင္ရမယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ကုိယ္တုိင္ အလံမလွဲစတမ္း စြန္႔လႊတ္စြန္႔စား ျပႏုိင္မွ ေနာက္ လူငယ္မ်ိဳးဆက္ကလည္း ဒီအလံကုိ ဆက္လက္စြဲကုိင္ ခ်ီတက္ၾကမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ စစ္လႊမ္းမုိးေရး ဒႆနကုိ အျမစ္က လွန္ႏုိင္ဖုိ႔ ဒီပြဲမွာ အလံမလွဲစတမ္း ယုံၾကည္ခ်က္္ကုိ ျမဲျမဲဆုပ္ကုိင္ထားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။" ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဦး၀င္းတင္ႏွင့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလအတြင္းက အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ေတြ႕ဆုံခြင့္ရခဲ့သူ ဗမာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူ ကုလသမဂၢ ကုိယ္စားလွယ္ မစၥတာ ေပၚလုိဆာဂ်ီယုိ ပီညဲ႐ုိးက "ဦး၀င္းတင္ကဲ့သုိ႔ တုိင္းျပည္၏ နား၊ မ်က္စိ ျဖစ္ေသာ သတင္းစာဆရာႀကီး တစ္ဦးကုိ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုခြဲ ၾကာသည္္အထိ စစ္အာဏာပုိင္တုိ႔က အၿငိဳးတႀကီး ေထာင္သြင္း ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသည္ကုိ သူ႔အေနျဖင့္ နားမလည္ ႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္ရေၾကာင္း၊ ဦး၀င္းတင္ တစ္ဦးတည္း တုိက္ပိတ္ခံထားရသျဖင့္ သူ႔မွတ္ဥာဏ္မ်ား ခၽြတ္ယြင္းမသြားေစရန္ သမံတလင္းႏွင့္ နံရံမ်ားေပၚတြင္ စာမ်ား ေရးလုိက္၊ ဖတ္လုိက္ လုပ္ေနရပုံကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရ၍ သူ လြန္စြာ စိတ္ထိခုိက္ခဲ့ရသည္" ဟု ဘန္ေကာက္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလက နအဖ ေထာက္လွမ္းေရးမွ မွားယြင္းဖမ္းဆီးထားေသာ အက်ဥ္းသားမ်ားကုိ ျပန္လည္ လႊတ္္ေပးစဥ္က ဦး၀င္းတင္လည္း ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာႏုိးျဖင့္ သူ႔ကုိ ေလးစားခ်စ္ခင္သူမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ ခဲ့သည္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာေပအသုိင္းအ၀ုိင္းႏွင့္ လူထူက ေလးစားခ်စ္ခင္သည့္ သတင္းစာ ဆရာမႀကီးလည္းျဖစ္၊ စာေရးဆရာမႀကီးလည္းျဖစ္တဲ့ လူထု ေဒၚအမာ ေျပာျပခဲ့သည္မွာ

"အေမကေလ ကုိ၀င္းတင္ လြတ္လာတယ္ ၾကားေတာ့ ၀မ္းသာၿပီး ေမွ်ာ္ေနတာေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ မပါဘူး ဆုိေတာ့လဲ အရင္ကတည္းက တြက္ထားၿပီးသားပဲလုိ႔ ေအာက္ေမ့ၿပီး ေနလုိက္တာပါပဲ။ ေနာက္ေတာ့ ဒု၀န္ႀကီး ကုိယ္တုိင္က လႊြတ္ေပးမယ့္ လူေတြရဲ႕စာရင္းထဲမွာ ဦး၀င္းတင္ ပါတယ္လုိ႔ ေျပာေတာ့လဲ ျပန္ၿပီး ေမွ်ာ္ေနမိတာ ေပါ့ကြယ္။ ဟုတ္တယ္မုိ႔လား။ ဒု၀န္ႀကီး ကုိယ္တုိင္က ေျပာေနတာကုိး။ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့လည္း လြတ္မလာဘူး။ အေမ့စိတ္ထဲ ၂ ရက္ေလာက္ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္သြားတယ္။ စားလုိ႔လဲမေကာင္း၊ အိပ္လုိ႔လည္း မေကာင္းနဲ႔ အေတာ္ေနမေကာင္း ျဖစ္သြားရတယ္။"

၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ မတ္လ (၁၂) ရက္က အသက္ (၇၇) ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္သည့္ ဦး၀င္းတင္က သူ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးခံယူခ်က္ မ်ား မေျပာင္းလဲေသးေၾကာင္း၊ သူ႔အား ေထာင္၀င္စာ သြားေတြ႕သူ ဦးေမာင္ေမာင္ခင္က တဆင့္ "သူဟာ ၁၂ ရက္ေန႔ဆုိရင္ (၇၇) ႏွစ္ ျပည့္ၿပီတဲ့၊ အဲဒီ (၇၇) ႏွစ္ ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ငါ့သေဘာထားကုိ ေျပာျပခ်င္တယ္ကြာတဲ့။ လူေတြကလည္း သိခ်င္မွာေပါ့တဲ့။ အဲဒါ ဘာလဲဆုိေတာ့ သူဟာ တေလွ်ာက္လုံး သူရပ္တည္ခဲ့တဲ့ သေဘာထား ကေနၿပီး ေရြ႕မသြားပါဘူး။ ဒီအတုိင္းပါပဲတဲ့။ အဲဒါကေတာ့ သုံးခုေပါ့ဗ်ာ။ တစ္ခုကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔တကြ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလုံးကုိ လႊတ္ေပးေရး၊ ႏွစ္က လႊတ္ေတာ္ေခၚေပးေရး၊ သုံးက ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြး ေရး၊ ဒီဟာကလြဲလုိ႔ ငါ ဘာမွ ကုိင္စြဲထားတာ မရွိပါဘူးတဲ့။ ဒီဟာေတြ ကုိင္စြဲထားတဲ့အတြက္ ငါ့ကုိ မလႊတ္လည္း အေရးမႀကီးပါဘူးတဲ့။" ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဦး၀င္းတင္၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနမွာ အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္မႈ၊ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခံကာလ ၾကာျမင့္လာမႈ တုိ႔ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးမွာ အဖက္ဖက္မွ ခၽြတ္ယြင္းလ်က္ ရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ လည္ပင္းက်ီးေပါင္းတက္ေရာဂါ၊ အူက်ေရာဂါ၊ ေသြးတုိးေရာဂါ၊ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ေရာဂါ၊ သြားကုိက္ေရာဂါတုိ႔ကုိ ခံစားေနရသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း စိတ္ဓာတ္ေရးအရ ၾကံ႕ခုိင္ေနဆဲျဖစ္သည္။